آموزش کودکان و نوجوانان در بازی‌های رایانه‌ای
زمان مطالعه: 4دقیقه
کمک به کودکان و نوجوانان برای تبدیل شدن به افرادی مسئولیت‌پذیر، باید در صدر دغدغه‌های والدین و نهادهای متولی آموزش کودکان قرار گیرد. یادگیری نحوه مدیریت مسائل مالی و اشتغال، آشنایی با نحوه انجام کارهای روزمره توانایی تعامل مؤثر با همکاران و دوستان، مهارت‌هایی هستند که به یک باره ایجاد نمی‌شوند و به همین دلیل آموزش کودکان و نوجوانان در این امور اهمیت قابل توجهی دارد. در این بین بازی‌های دیجیتالی وجود دارند که می‌توانند به نوجوانان در این زمینه‌ها آموزش لازم را ارائه دهند. در ادامه به مهارت‌هایی که توسط برخی از بازی‌های رایانه‌ای ایجاد می‌شود اشاره می‌گردد.
- حل مسئله و تفکر منطقی: وقتی نوجوان مبادرت به انجام بازی‌هایی از جمله Incredible Machine, Angry Birds یا Cut the Ropes می‌کند، مغز وی برای رسیدن به راه‌هایی خلاقانه در جهت حل مسئله در زمان کوتاه، تمرین می‌یابد.
- هماهنگی دست و چشم و مهارت‌های تفکر چندبعدی: در بازی‌های مبتنی بر تیراندازی، کاراکتر ممکن است همزمان در حال دویدن و شلیک کردن باشد. مدیریت این شرایط به بازیکنی احتیاج دارد که موارد مختلفی از جمله محل استقرار کاراکتر، سرعت دویدن وی و نحوه هدف‌گیری‌اش را در نظر بگیرد و با تفاسیری که مغزش ارائه می‌دهد مطابقت دهد. این فرایند به یک هماهنگی بین دست و چشم، قوه بصری و دید فضایی نیاز دارد تا به موفقیت ختم شود. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد می‌توانند مهارت‌های بصری و فضایی را از طریق بازی‌های رایانه‌ای کسب کنند. مطالعاتی نیز انجام شده است که نشان می‌دهد تجربه بازی‌های ویدئویی منجر به تربیت جراحان و خلبانان ماهرتری نیز می‌شود.
- برنامه‌ریزی، مدیریت منابع و پشتیبانی: افرادی که اهتمام به بازی‌های ویدئویی دارند، نحوه مدیریت منابع محدود و استفاده بهینه از آن‌ها را در زندگی واقعی فرا می‌گیرند. این مهارت بیشتر در بازی‌های استراتژیکی مانند SimCity, Age of Empires و Railroad Tycoon دیده می‌شود. نکته جالب توجه این است که سازنده بازی SimCity اذعان کرده است که تعداد قابل توجهی از افرادی که این بازی را انجام می‌دهند، معماری و شهرسازی را به عنوان مسیر شغلی خود انتخاب می‌کنند.
- چندوظیفه‌ای بودن و انجام همزمان چند کار: برای مثال در بازی‌های استراتژیک، همزمان با توسعه یک شهر، یک اتفاق غیر منتظره مانند ورود یک دشمن ممکن است اتفاق بیفتد. این امر بازیکن را وادار به انجام انعطاف و به کارگیری تاکتیک‌های ناگهانی می‌کند.
- تفکر سریع و تجزیه و تحلیل و تصمیم‌گیری تحت محدودیت زمانی: در برخی از بازی‌ها، بازیکن در هر لحظه از مغزش کار می‌کشد و طبق نتایج برخی از تحقیقات، بازی‌هایی که شرایط استرس‌زایی مانند جنگ را شبیه‌سازی می‌کنند، می‌توانند ابزاری تمرینی برای دنیای واقعی باشند. تحقیقات حاکی از آن است که بازی‌های ویدئویی به مغز برای انجام تصمیم‌گیری سریع کمک می‌کنند و افرادی که بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهند، تصمیمات درست‌تری نسبت به دیگران اتخاذ می‌کنند.
- هوشیاری موقعیتی: از بازی‌های ویدئویی می‌توان برای افزایش اشراف افراد به موقعیت نیز استفاده کرد. چنانچه برای سربازان نیز از این ابزارها برای افزایش هوشیاری در جنگ استفاده می‌کنند. بسیاری از بازی‌ها این قابلیت را نیز در بازیکن توسعه می‌دهند که بتواند در لحظه با شرایطی جدید مواجه شده و در در رابطه با آن تصمیم بگیرد و عکس‌العمل مناسبی از خود نشان دهد.
- توسعه مهارت‌های خواندن و ریاضیات: به این دلیل که بازیکنان نیاز به خواندن دستورالعمل‌های بازی و در برخی موارد خواندن متونی در مدت زمانی محدود هستند، مهارت خواندن آن‌ها توسعه می‌یابد. همچنین به این دلیل که در برخی بازی‌ها بازیکنان به تجزیه و تحلیل اعداد مانند مدیریت منابع نیاز دارند، مهارت‌های کمّی آن‌ها نیز توسعه می‌یابد.
- پشتکار: برخی بازی‌ها ماهیتی به این شکل دارند که بازیکن، برخی از مراحل را پس از چند بار انجام و شکست سپری کند و این امر روحیه اراده و پشتکار را در بازیکنان تقویت می‌کند.
- استدلال استنتاجی و تست فرضیه: محققان معتقدند که انجام بازی ویدئویی مانند کار کردن بر روی یک مسئله علمی است و مانند کار در آزمایشگاه، بازیکن باید با یک فرضیه مواجه باشد. برای مثال بازیکن به طور مداوم باید سلاح‌های مختلف را برای مقابله با یک دشمن ترکیب کرده و نتیجه را امتحان کند و اگر به موفقیت نرسید، ترکیب را عوض نماید.
- توانایی تشخیص درست و سریع اطلاعات بصری: نتیجه تحقیقی حاکی از آن است که پزشکانی که حداقل سه ساعت در هفته را به بازی‌های ویدئویی می‌گذرانند، نسبت به دیگر پزشکان ۳۷% کمتر مرتکب خطا در جراحی شده و سرعت عمل آن‌ها نیز ۲۷% بیشتر از دیگر پزشکان است. تحقیقات همچنین عنوان می‌کنند که افرادی که به بازی‌های ویدئویی اهتمام دارند، بیشتر از دیگر افراد می‌توانند داده‌های بصری را ثبت کنند و بنابراین یادگیری بصری بهتری دارند و همچنین مدت زمان بیشتری از دیگران می‌توانند در محیط‌هایی که عوامل مزاحم دارند، به یادگیری بپردازند.
- کار تیمی و مشارکت: بازی‌هایی که برای موفقیت در آن‌ها نیاز به همکاری دو یا چند بازیکن است، مهارت همکاری و کار تیمی را در بازیکنان ارتقا می‌بخشند و چنانکه تحقیقات نیز نشان می‌دهند، دانش‌آموزانی که به این بازی‌ها اهتمام دارند، همکاری بهتری با هم‌کلاسی‌های خود دارند.
- مدیریت: بازی‌های مدیریتی که شرایطی برای بازیکن شبیه‌سازی می‌کنند که در آن باید تصمیمات مدیریتی اتخاذ کنند و از منابع محدود استفاده بهینه نمایند، مهارت‌های مدیریتی را در بازیکنان ارتقا می‌بخشند.
از دیگر مهارت‌هایی که به واسطه بازی‌های ویدئویی قابل ارتقا هستند می‌توان به ریسک‌پذیری، بازنگری در اهداف، تخمین، بازشناسی الگو، تمرکز، قضاوت مستدل و مواردی از این دست اشاره کرد. بنابراین استفاده هدفمند از بازی‌های ویدئویی برای نوجوانان می‌تواند بستری مناسب برای توسعه مهارت‌های آن‌ها به شمار رود و پیشنهاد می‌شود والدین و نهادهای آموزشی نیز با این مزایا آشنا شده و در جهت به کارگیری آن، گام بردارند.
نویسنده: دکتر گلایل صفوی
بازی‌بان – شماره یازدهم/ بهمن۹۸
@bazibaan
دیدگاهتان را بنویسید